آیا این قبیل اقدامات، سابقه تاریخی دارد؟ این اقدامات با چه هدفی صورت می‌پذیرد؟ و از همه مهم‌تر، جامعه اسلامی و شیعی، در مقابل، چه عکس‌العملی از خود بروز داده است؟ این مقاله، سعی در واکاوی این جریان را دارد.
اهانت هایی که تاریخ در خود ثبت کرد
همیشه در طول تاریخ بشر، اهانت و هتک حرمت علیه مقدسات دینی، به اشکال گوناگون وجود داشته است. یکی از این هتک حرمت‌ها، اهانت به قبور و تخریب اماکن مذهبی و حتی نبش قبر این شخصیت‌های مقدس دینی بوده است. بررسی تاریخچه‌ی این اقدامات، در تحلیل اقدام اخیر به مدد ما می‌آید.
یکی از فلسفه‌های مخفی ماندن قبور بزرگان و ائمه ما، در طول تاریخ، جلوگیری از چنین اقدامات هتاکانه بوده است. قبر امام علی(ع) برای چندین سال از نگاه‌ها مخفی می‌ماند و قبرحضرت زهرا (س) نیز همچنان پنهان است. شاید یکی از فلسفه‌های وجود سرداب در بقاع ائمه ما نیز، همین نکته باشد. تا این‌که دست نااهلان و کینه‌توزان به بارگاه ملکوتی و قبور منور آنان نرسد. در دوره خلفای عباسی حتی سعی می‌شود با شخم زدن و آب گذاشتن بر مرقد امام حسین(ع)، آثار این قبور مطهر پاک شود. در طول اعصار مختلف اسلامی، ما شاهد اقدامات افراطی مانند تخریب و سوزاندن چندین نوبت خانه کعبه نیز هستیم. اقدامات از این دست، در دوره‌های ابتدایی اسلام، به پایان نمی‌رسد. در سده‌های اخیر نیز، ما شاهد تخریب قبور مطهر ائمه بقیع توسط گروه‌های تکفیری وهابی هستیم و قص علی هذا. اقداماتی که چند هدف عمده را چه در گذشته و حال مدنظر داشته‌اند:
1. این اقدامات همیشه توسط گروه‌های افراطی و بدور از عقل و منطق و جمود فکری سر زده است و پشت پرده آن، مستبدان و دشمنان اسلام بوده‌اند.
2. این اقدامات، درحالت عجز و به عنوان حربه آخر و جهت تحریک و جریحه دار کردن احساسات مسلمان و شیعیان انجام شده است.
3. قدس زدایی و محو شعائر و اماکن دینی و مذهبی، از انگیزه‌های اصلی چنین اقداماتی بوده است.
هتک حرمت‌هایی که رسانه‌ای شد
امروز نیز اهانت به محضر مقدسات دینی از جمله پیامبر(ص)، ائمه اطهار(ع) و قرآن کریم، همچنان ادامه دارد. اقداماتی که امروز برد رسانه‌ای پیدا نموده و با گسترش رسانه‌های جمعی، هدفمند و دارای مخاطب جهانی و تاثیرگذاری شگرف گردیده است. مرور برخی از این هتک حرمت‌ها و اقدامات رسانه‌ای در دهه‌های اخیر و اقدامات متقابل جهان اسلام، می‌تواند تحلیل ما را تکمیل نماید:
حرمت اول: سلمان رشدی، نویسنده‌ی هندی در کتاب آیات شیطانی، به ساحت مقدس پیامبر رحمت(ص)، توهین‌های فراوانی روا می‌دارد. وحی قرآن را دروغ می‌پندارد و با افسانه‌پردازی، سعی در تقدس‌زدایی از شخصیت بزرگ پیامبر(ص) می‌کند. اقدامی که توسط رسانه‌های استعماری و انگلیسی، پشتیبانی فراوانی می‌گردد. در مقابل حکم ارتداد سلمان رشدی از جانب امام روح الله(ره)، جهان را در بهت فرو می‌برد و به اولین مقابله به مثل جدی با این قبیل اقدامات مبدل می‌گردد.
حرمت دوم: چندین سال پس از سلمان رشدی، این بار فیلمی مستندی به نام «تسلیم» توسط نوه نقاش معروف، «ون گوگ» ساخته می‌شود. این مستند سعی می‌کند با محور قرار دادن داستانی ساختگی از یک دختر مراکشی، در قالبی اهانت بار، به نماز و آیات قرآن خصوصاً آیات با موضوع جهاد و زنان، در قالب تصاویری مستهجن، حمله نماید. این اقدام این‌بار، جامعه دیندار مراکش را به خشم می‌آورد. درمقابل، مسلمانان تجمعات اعتراضی بسیاری درکشورهای افریقایی و خصوصاً در مراکش، شکل می‌دهند. حکم ارتداد سازنده این مستند، توسط علمای مراکش صادر می‌شود. چندی بعد، جنازه «ون گوگ» پیدا می‌شود.
حرمت سوم: در دانمارک و در اقداماتی هدفمند، کاریکاتورهای موهنی از پیامبر نور و رحمت (ص) منتشر می‌شود. به بهانه‌ی آزادی بیان این کاریکاتورها در مطبوعات دانمارک به چاپ می‌رسد و در فضای مجازی گسترش می‌یابد. با محوریت این کاریکاتورها، فیلم مستند «فتنه» ساخته می‌شود. در این فیلم به آیات قرآن و شخصیت پیامبر(ص) توهین می‌شود. سازندگان مستند سعی می‌کنند بسیاری از اقدامات خشونت‌بار و تروریستی در سرتاسر جهان را، به دروغ به مسلمانان نسبت دهند. فیلم در سکانسی، داستان را به جریان کشته شدن کارگردان فیلم «تسلیم» گره می‌زند و آشکارا خود را ادامه دهنده‌ی جریان هتک حرمت، نشان می‌دهد. فیلم و کاریکاتورهای موهن رسانه‌ای می شوند. مردم مسلمان دنیا به خشم می‌آیند و تظاهرات‌های اعتراضی در جهان علیه کشور دانمارک صورت می‌پذیرد. برخی مقامات کشورهای اسلامی واکنش نشان می‌دهند. تعدادی کشورهای اسلامی در اقدامی جدید، علیه کالاهای دانمارکی، تحریم وضع می‌کنند. در کشورمان علاوه بر تظاهرات، چند اقدام ابتکاری صورت می‌پذیرد. شیرینی‌های دانمارکی به گل محمدی تغییر نام می‌دهد، برخی از شرکت‌های بزرگ دانمارکی، تحریم می‌شوند و..
حرمت چهارم: سالگرد یازده سپتامبر است. تعدادی مسیحی و یهودی افراطی، با چراغ سبز مقامات امریکایی، اقدام به سوزاندن قرآن می‌کنند. گویا سوء استفاده از این حادثه علیه مسلمانان تمامی ندارد. پخش کلیپ‌های این اقدام در اینترنت، مسلمانان را به خشم می‌آورد. کاربران مسلمان، نهضت محکوم کردن این اقدام را در اینترنت به راه می‌اندازند. تظاهرات و اعتراضات کشورهای اسلامی، همچنان دم‌دستی ترین راه‌کار مقابله است. البته مکرخدا، مکر آنان را خنثی می‌کند. با این اقدام، توجه به قرآن میان مردم دنیا، افزایش می‌یابد. فروش قرآن کریم، در کشورهای غربی، رشد چشمگیری پیدا می‌کند.
حرمت پنجم: فیلم موهن امریکایی در سال 2011 و با حمایت کشیش افراطی امریکایی، تری‌جونز، ساخته می‌شود اما یک سال بعد رسانه‌ای می‌شود و مثل بمب خبری، جهان اسلام را به لرزه در می‌آورد. فیلم با ساختاری آماتور و سخیف، سعی در تخریب شخصیت پیامبر(ص) و نسبت دادن مطالب ناروا به ایشان می‌کند. این فیلم با حمایت گروه‌های قبطی مصری، ساخته می‌شود. انتشار قسمت‌هایی از این فیلم با دوبله عربی در برخی شبکه‌ها و سایت‌های مصری، بازتاب جهانی می‌یابد. تظاهرات و اقدامات خشمگینانه مسلمانان این‌بار سفارت‌خانه‌های امریکا را هدف می‌رود. مقامات امریکایی دست‌پاچه می‌شوند. عوامل فیلم به هراس افتاده و دست به تکذیب و انکار می‌زنند. در کشورمان نهضت تظاهرات‌های به اصطلاح مردمی به مدت ماه‌ها ادامه می‌یابد. تظاهرات گویا هنوز آسان‌ترین و بهترین راه‌کار مقابله ماست. کم‌کم حرکت‌هایی ایجابی نیز، مانند ساختن فیلم زندگی پیامبر(ص)، توسط مجیدمجیدی رسانه‌ای می‌شود.
حرمت ششم: این بار نه مقدسات مسلمانان، بلکه مقدسات تشیع در قالب موسیقی به سخره گرفته می‌شود. قالب موسیقی رپ که قالبی اعتراضی به مدرنیته غربی است، با برنامه‌ریزی هدفمند، تغییر ماهیت داده و علیه مقدسات اسلامی به کار گرفته می‌شود. هتک حرمت به جایگاه ربوبی پروردگار و پیامبر(ص) و ائمه اطهار(ع)، به سرعت در این سبک موسیقی رواج داده می‌شود. به تقلید از متون اشعار رپ و متال غربی، محتوای وارون متن موسیقی این سبک، مملو از شعارهای کفرآمیز علیه خداوند و مقدسات دینی می‌شود. شاهین نجفی، خواننده رپ خارج نشین نیز، در این قالب موسیقی، به اهانت به ائمه اطهار و امام زمان(عج) می‌پردازد. اهانت او به ساحت مقدس امام هادی(ع)، رسانه‌ای می‌شود. رسانه‌های ماهواره‌ای به شدت از این اقدم حمایت می‌کنند. حتی برخی از جریان‌های دانشگاهی به بهانه آزادی بیان به حمایت از این اقدام می‌پردازند. برخی از علما، برای او، حکم ارتداد صادر می‌کنند. بازار رد و تایید این اقدام در فضای وبلاگ‌ها و شبکه‌های اجتماعی به شدت داغ می‌شود.
حرمت هفتم: در اوضاع آشفته درگیری‌های سوریه، انتشار تصاویری از نبش قبر و هتک حرمت به حجر بن عدی، توسط عوامل تکفیری، به یک بمب خبری تبدیل می‌شود. شاید جنس این اقدام را بتوان با اقدام بمب‌گذاری در حرم امام رضا(ع) توسط منافقین در دهه هفتاد و دوبار تخریب حرمین عسکریین در سامرا مقایسه نمود. در این اقدامات تروریستی، برخلاف اقدامات قبلی، محوریت، اهانت به شخصیت و تفکر اسلامی نیست، بلکه اهانت و هتک حرمت به ساحت قبور ائمه و صحابی آنان است. در تخریب حرمین عسکریین، اکثریت علمای قم و نجف به خروش می‌آیند. نهضت بازسازی حرمین شریفین در سامرا ساماندهی می‌گردد. اقدامات امنیتی جهت حفاظت از این اماکن مقدس تشدید می‌شود. در عراق گردان‌هایی برای مقابله با این هتاکی‌ها تحت عنوان گردان حزب الله تشکیل می‌شود. در اتفاقات سوریه، این گردان وظیفه‌ی حفاظت از حرم حضرت زینب و بی بی سکینه را برعهده می‌گیرد و حتی در این راه شهدای زیادی تقدیم می‌کند. پس از اقدام اخیر، این گردان برای مقابله با گروه‌های تکفیری اعلام آمادگی می‌کند. در نگاه رسانه‌ای، شبکه تلوزیونی «ای فیلم» ایران، برای مخاطبان عربی خود، سریال «حجربن عدی» را پخش می‌کند و واکنش‌هایی که همچنان ادامه دارد.
کلام آخر:
بازخوانی گوشه‌ای از این اقدامات هتاکانه، نوع نگاه خصمانه دشمنان ما را به خوبی نشان می‌دهد اما آن‌چه قابل تأمل است نحوه عملکرد ما در مقابل این اقدامات است. اقداماتی منفعلانه و دم‌دستی که در مقابل این تهاجمات بسیار ناچیز است. ما به راستی در حمایت از مقدسات خویش، کم کاری کرده ایم. البته به فرموده قرآن آنان «می‌خواهند نور خدا را با دهان خود خاموش کنند و حال آن‌که خدا گرچه کافران را ناخوش افتد، نور خود را کامل خواهد گردانید». (صف-61).
باشگاه نویسندگان: سلمان هاشمیان
